منابع و کیفیت آب در ایران

منابع آب در ایران

ایران دارای چندین رودخانه بزرگ است ، اما تنها رودخانه کارون قابل کشتیرانی است ، بقیه رودخانه ها بسیار شیب دار و نامنظم هستند. کارون ، با طول کلی 890 کیلومتر ، از جنوب غربی کشور به سمت شط العرب می گذرد ، که پس از تلاقی آنها توسط فرات و دجله در عراق تشکیل شده است. نهرهای کمی که در فلات مرکزی تخلیه می شوند ، در باتلاق های شور پراکنده می شوند. همه جریانها فصلی و متغیر هستند. سیلاب های بهاری خسارت های زیادی را وارد می کند ، در حالی که در تابستان که بیشتر جریانات ناپدید می شوند جریان آب کمی وجود دارد. با این حال ، آب به طور طبیعی در زیر زمین ذخیره می شود و خروجی خود را در کانال های آب زیرزمینی (قنات) و چشمه ها می یابد. همچنین می توان آن را توسط چاه ها چسباند.

متوسط ​​بارندگی سالانه 228 میلی متر برآورد می شود که از 50 میلی متر در قسمت های حوضه مرکزی آب تا بیش از 1500 میلی متر در برخی مناطق ساحلی نزدیک دریای خزر متغیر است. 30 درصد بارش ها به صورت برف و مابقی به صورت بارندگی رخ می دهد. میانگین بارندگی سالانه بیش از 830 میلی متر است که ایران را در مناطق خشک و نیمه خشک طبقه بندی می کند.


از میانگین حجم بارندگی سالانه 406 میلیارد متر مکعب (BCM) ، 68 درصد پیش از رسیدن به رودخانه ها تبخیر می شود. مجموع منابع آب تجدیدپذیر سالانه درازمدت 120 میلیارد مترمکعب برآورد شده است که حدود 78 میلیارد مترمکعب آن به رواناب سطحی می رسد.

و تغذیه آبهای زیرزمینی در حدود 45BCM در سال ، 26٪ توسط قناتها (سیستمهای تامین آب زیرزمینی) و چشمهها و 74٪ توسط چاهها تخمین زده می شود. سرانه آب موجود حدود 1500 متر مکعب است که به میزان قابل توجهی کمتر از 7000 متر مکعب سرانه موجود در سال 1956 است.
ایران به شش حوزه اصلی و 31 حوزه آبریز دوم تقسیم می شود. شش حوضه اصلی عبارتند از: فلات مرکزی (مرکزی) در وسط کشور (824.400 کیلومتر مربع) ، حوضه دریاچه ارومیه در شمال غرب (51.800 کیلومتر مربع) ، خلیج فارس و حوضه خلیج عمان در غرب و جنوب (424.500 کیلومتر مربع) ، حوضه مرز شرقی در شرق (که قبلاً به هامون معروف بود) (103.200 کیلومتر مربع) ، حوضه قره قم (که قبلاً به سرخس معروف بود) در شمال شرقی (44.200 کیلومتر مربع) و حوضه دریای خزر در شمال (خزر ، 174،000 کیلومتر مربع) (نقشه 2). همه این حوضه ها ، به جز خلیج فارس و حوضه خلیج عمان ، حوضه های داخلی هستند. تقریبا نیمی از منابع آب تجدیدپذیر کشور ؛ در خلیج فارس و حوضه خلیج عمان واقع شده اند که یک چهارم کشور را پوشش می دهد. در مقایسه ، کمتر از یک سوم کل منابع آب تجدیدپذیر در حوضه مرکزی واقع شده است که بیش از نیمی از کشور را پوشش می دهد. دریای خزر با مساحت 424،240 کیلومتر مربع ، بزرگترین آب آبی محصور در خشکی در جهان است و در حدود 22 متر زیر سطح دریا قرار دارد.

آبهای زیرزمینی

آبهای زیرزمینی 33.5 BCM/سال از کل 123 BCM/سال کل منابع آب تجدیدپذیر داخلی ایران دارند. آبهای زیرزمینی تقریباً دو سوم مناطق آبی ایران را تامین می کنند و بیش از 43 درصد نیاز کشاورزی را تأمین می کنند.

برداشت سالانه آبهای زیرزمینی 63.8 BCM است که از نفوذ کل 58 BCM فراتر رفته و بیش از 5.6 BCM بهره برداری بیش از حد از آبهای زیرزمینی ملی را ایجاد می کند. بیشتر بهره برداری بیش از حد در حوضه های مرکزی رخ می دهد که آب سطحی کمتری در دسترس است. ایران دارای 650 هزار چاه اعم از قانونی و غیرقانونی ، 39000 قنات و 146000 چشمه است.
منابع غیر متعارف

استفاده مجدد از فاضلاب

اگرچه تلاشهای گسترده برای تصفیه فاضلاب در ایران ، استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه شده عمدتا به دلایل فرهنگی در بخش شهری کاربرد ندارد. در سال های اخیر ، شهرداری ها به طور فزاینده ای از فاضلاب تصفیه شده در خدمات شهری مانند توسعه و نگهداری سبز استفاده می کنند.
نمک زدایی

سابقه ایران با نمک زدایی آب به سال 1960 برمی گردد که یک کارخانه آب شیرین کن کوچک با ظرفیت 1000 متر مکعب در روز در جزیره خارک نصب شد. در سال 2020 ، حدود 73 واحد نمک زدایی آب در مناطق مختلف کشور ، عمدتا در جنوب ، فعالیت می کردند و ظرفیت کل تقریباً 420،000 متر مکعب در روز آب شیرین را تولید می کردند. اکثر سیستم های آب شیرین کن نصب شده از سوخت های فسیلی استفاده می کنند. بزرگترین کارخانه آب شیرین کن ایران در بندرعباس واقع شده است. در دسامبر 2018 با ظرفیت اولیه تولید 20000 متر مکعب در روز در اولین مرحله با استفاده از فناوری اسمز معکوس شروع به کار کرد. هزینه این پروژه 204 میلیون دلار بوده و توسط بخش خصوصی تأمین شده است. این تأسیسات باید تولید می شد تا 100000 متر مکعب در روز تولید کند.

همانطور که در سال 2020 گزارش شد ، دولت قصد داشت 50 کارخانه آب شیرین کن دیگر را برای خدمت به 45 میلیون نفر در 17 استان نصب کند. انتظار می رفت نیروگاه های جدید حداقل تا حدی از نیروگاه هسته ای (کوچک) نیرو بگیرند. با این حال ، اطلاعات محدودی در مورد هزینه ها ، منابع تامین مالی ، و یا اثرات زیست محیطی در صورت این شیرین کن ها وجود دارد.